Ο ανθρώπινος οργανισμός λειτουργεί ως ενιαίο σύστημα, οπότε όλες οι σωματικές ασθένειες συνδέονται με την ψυχική μας λειτουργία, δηλαδή πυροδοτούνται, βελτιώνονται ή και επιδεινώνονται από ψυχολογικούς παράγοντες. Σε αναρίθμητες έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι η ψυχολογική και συναισθηματική φόρτιση η οποία δεν αναγνωρίζεται, δεν εκφράζεται/εκτονώνεται και δεν μεταβολίζεται μέσα από την επεξεργασία της επιβαρύνει τη σωματική και ψυχική υγεία.
Στα πλαίσια της συμβουλευτικής υποστηρίζεται η εσωτερική διεργασία που επιτρέπει την αναγνώριση, έκφραση και επεξεργασία των εγκλωβισμένων συναισθημάτων που βρίσκουν διέξοδο στη σωματική έκφραση. Αυτά τα συναισθήματα συνδέονται με την προσωπική ιστορία του συμβουλευόμενου και με δομικά στοιχεία της προσωπικότητας του, τα οποία επαναπροσδιορίζονται, με σκοπό την πιο ικανοποιητική προσαρμογή στη ζωή. Η συνειδητοποίηση και αναθεώρηση των βαθύτερων αυτών διεργασιών θα βοηθήσει τον συμβουλευόμενο να αποφύγει στο μέλλον τις γνώριμες δυσλειτουργικές αντιδράσεις, διασφαλίζοντας έτσι τη νέα υγιή του ισορροπία.
Αυτοάνοσα νοσήματα είναι οι ασθένειες κατά τις οποίες ο οργανισμός μας αναγνωρίζει εσφαλμένα ως απειλή τα δικά του στοιχεία με αποτέλεσμα να καταστρέφει υγιείς ιστούς του. Συγκεκριμένα επιτίθεται στα όργανα του, στα κύτταρά του και κατ’ επέκταση στον εαυτό του. Τα αυτοάνοσα νοσήματα θεωρούνται μια πολυπαραγοντική νόσος, δηλαδή η αιτιοπαθολογία τους δεν έχει βρεθεί να είναι ένα και μοναδικό αίτιο. Έχουν αναφερθεί κληρονομικές συσχετίσεις, περιβαλλοντικά αίτια, η διατροφή, ψυχολογικά χαρακτηριστικά, ο αγχωτικός τρόπος ζωής που με τα χρόνια επιβαρύνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Όσοι διαγιγνώσκονται με αυτοάνοσο νόσημα τείνουν να αποσταθεροποιούνται συναισθηματικά και να διακατέχονται από έντονο συναίσθημα αδικίας, θυμού και απόγνωσης δεδομένου ότι αλλάζει η ποιότητα ζωής τους, η καθημερινότητας τους και η αίσθηση αρτιότητας του εαυτού τους.
Το διάστημα αμέσως μετά τη διάγνωση φαίνεται να είναι κρίσιμο, και η συμβουλευτική φροντίδα του ασθενούς μπορεί να διευκολύνει σημαντικά στη διαχείριση έντονων συναισθημάτων όπως θλίψη, άγχος και θυμός, ώστε να αποδεχθούν τη διάγνωσή τους και να προσαρμόσουν τη ζωή τους σε αυτήν, να βοηθήσει στην κατανόηση της πληροφορίας του ιατρού και των άλλων επαγγελματιών υγείας, στην υποστήριξη της συμμόρφωσης σε ιατρικές συστάσεις και στη φαρμακευτική αγωγή, στην ενθάρρυνση τοποθέτησης στόχων για το μέλλον, στην επαναδιαπραγμάτευση οικογενειακών και επαγγελματικών ρόλων, στην αποτελεσματικότερη επικοινωνία και στο συναισθηματικό μοίρασμα με τα μέλη της οικογένειάς τους, στην ανάπτυξη στρατηγικών αντιμετώπισης των δυσκολιών της νόσου, στην αντιμετώπιση ψυχοσυναισθηματικών διαταραχών που συχνά εμφανίζονται μαζί με την νόσο π.χ. φοβίες, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού κλπ.,. και, τέλος, να υποστηρίξει την οικογένεια να αντιμετωπίσει τις ψυχολογικές επιπτώσεις της διάγνωσης της ασθένειας του αγαπημένου τους.
Ψυχοεκπαίδευση οικογένειας Η συμβουλευτική υποστήριξη είναι σημαντική για μέλη της οικογένειας που αναλαμβάνουν ρόλο φροντιστή, καθώς είναι ένας επιβαρυντικός ρόλος που επηρεάζει τόσο την ψυχική ισορροπία του ίδιου του φροντιστή, όσο και τις ισορροπίες στην οικογένεια. Στα πλαίσια της παρέμβασης τα μέλη της οικογένειας θα μάθουν νέους τρόπους αντιμετώπισης της κρίσης, να βρίσκουν τη χρυσή τομή ανάμεσα στις απαιτήσεις της παροχής φροντίδας και στην κάλυψη των δικών τους αναγκών, ώστε να εξασφαλίζεται η συναισθηματική ισορροπία του κάθε μέλους ξεχωριστά αλλά και συνολικά της συναισθηματικής ζωής της οικογένειας. Επίσης, η συμβουλευτική παρέμβαση στις οικογένειες εξασφαλίζει ότι η παροχή φροντίδας στο μέλος που ασθενεί πραγματοποιείται με τον σωστό τρόπο, ώστε να μην επιβαρύνεται από λανθασμένες πρακτικές, όπως υπερπροστατευτικότητα και ελεγκτική διάθεση, οι οποίες υπονομεύουν τη λειτουργικότητατου ατόμου.